Każde ubranie prędzej czy później trafi do pralki. Pranie stało się, zaraz po gotowaniu, naszym głównym domowym obowiązkiem, wpisanym w styl życia niemal każdego człowieka. Pralki oszczędzają nam ogrom czasu i pracy. I jakkolwiek jest to wynalazek genialny w swej prostocie, tak sposób, w jaki go wykorzystujemy może przysporzyć sporo problemów środowisku naturalnemu. W jaki sposób?
Pomyśl o wszystkich ubraniach z akrylu, nylonu, czy poliestru. Koszulki, spodnie, bluzy, skarpety i ubrania sportowe. W skali świata mówimy o setkach tysięcy ton takich wyrobów. Plastiki są tworzywami wytrzymałymi, ale jak każdy inny materiał, ulegają uszkodzeniu pod wpływem czynników chemicznych i fizycznych. I tym sposobem, za każdym razem, kiedy decydujemy się wyprać ubrania wykonane z materiałów syntetycznych, uwalniamy do środowiska miliony plastikowych mikrowłókien – pojedynczy cykl pracy pralki to ponad 700,000 włókien plastiku [1].
Największym problemem w przypadku mikrowłókien plastiku jest ich rozmiar. Są one zbyt małe dla podstawowych systemów oczyszczania, jakimi dysponuje większość oczyszczalni ścieków. Po zakończeniu prania mikrowłókna dostają się do kanalizacji, a później do środowiska. Swój żywot kończą w rzekach, jeziorach, morzach i oceanach. Tam, pod wpływem temperatury, erozji i działania promieniowania UV, albo ulegają dalszemu rozkładowi do mikroplastiku, albo zaczynają zachowywać się jak swoiste gąbki, na których często osadzają się inne odpady i toksyczne substancje oraz metale ciężkie. Nie trzeba dodawać, że na jakimś etapie mogą zostać połknięte przez zwierzęta zamieszkujące środowiska wodne, stając się niechcianymi i problematycznymi gośćmi ich organizmów. Włókna syntetyczne nierzadko pojawiają się w rybach morskich, małżach i ostrygach sprzedawanych i zjadanych na całym świecie. Jedno z badań [1], na których podstawie powstał ten artykuł, wykazało że mikrowłókna plastiku są odpowiedzialne za 85% wszelkich zanieczyszczeń wybrzeży na całym świecie.
Wypadałoby zatem zapytać: w jaki sposób możemy ograniczyć tego typu zanieczyszczenie? Czy to w ogóle możliwe? Obejrzyj krótką animację pod tytułem „Historia mikrowłókien”. Pamiętaj o włączeniu napisów.
Pomysły i rozwiązania :
- Pierz ubrania wykonane z materiałów syntetycznych osobno, rzadziej i w możliwie najkrótszym programie pracy pralki.
- Wypełniaj całą pralkę podczas prania. Zrobienie sporego objętościowo prania ogranicza tarcie między poszczególnymi elementami ubrań. Mniejsze tarcie – mniej uwolnionych włókien syntetycznych.
- Rozważ stosowanie płynów do prania i naturalnych, płynnych zamienników proszków. Proszki do prania “ścierają” powierzchnię ubrań podczas prania, co w efekcie powoduje, rzecz jasna, uwolnienie większej ilości włókien.
- Używaj niższych temperatur podczas prania. W wysokiej temperaturze struktura ubrań syntetycznych ulega „rozluźnieniu” co sprzyja rozrywaniu i uszkodzeniom pod wpływem tarcia. Rozgrzane włókna stają się także bardziej plastyczne, przez co znacznie łatwiej o ich uwolnienie.
- Ubrania syntetyczne pierz w programach o możliwie najniższej liczbie obrotów. Im szybsze obroty i większa energia, tym większe tarcie pomiędzy pranymi ubraniami i elementami wirnika.
- Rozważ kupno woreczka do prania lub alternatywnych produktów tego typu. Według producenta, w przeprowadzonych testach woreczki te wychwyciły 90% włókien uwolnionych w procesie prania. Koszt woreczka wynosi jednak obecnie jakieś 30$, więc, rzecz jasna, nie każdy może sobie pozwolić na taki wydatek. Warto obserwować jednak rynek pod kątem tego typu produktów i mieć świadomość ich istnienia.
- Rozważ kupno filtra wody wylotowej. Filtry tego typu (np. Lint LUV-R) to już większa inwestycja, ale przyczyniają się do ochrony środowiska skuteczniej i przez znacznie dłuższy czas.
- Wymagaj od producentów ubrań stosowania naturalnych włókien, które są znacznie bardziej odporne i w mniejszym stopniu przedostają się do środowiska, a gdy już to robią, nie wyrządzają większych szkód.
- Unikaj kupna tanich, “modnych” ubrań. Kupuj ciuchy dobrej jakości, wykonane z włókien naturalnych. Bawełny, lnu. Dowiedz się także z jakiego zakątka świata pochodzi materiał, z którego wykonane jest Twoje ubranie. Włókna naturalne rozkładają się w środowisku. Plastikowe pozostaną w nim na bardzo długo.
- Kupuj świadomie. Jeśli decydujesz się na ubranie wykonane z materiałów syntetycznych – dbaj o nie w odpowiedzialny sposób. Wybieraj ubrania wykonane z materiałów pozyskanych w drodze recyklingu. Uwzględniaj problemy związane z plastikiem w swoich codziennych wyborach konsumenckich.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
1. Accumulation of microplastic on shorelines worldwide : sources and sinks.